We wschodniej części naszej gminy, nad potokiem Zabratówka, wpadającym do Chmielnika, prawego dopływu Strugu, w pagórkowatej i lesistej okolicy, rozciąga się malownicza wioska - Zabratówka.
Rys historyczny
Nazwa Zabratówka pojawiła się po raz pierwszy dopiero w 1683 roku. Wcześniej obszar tejże wsi należał do Błędowej. Świadczy o tym spór o granice pomiędzy wsią Błędowa Jana Pileckiego a wsią Dylągówka, należącą do Małgorzaty z Dynowa, obecnie bowiem te wsie ze sobą nie sąsiadują.
Zabratówka była własnością szlachecką. Należała do dóbr tyczyńskich. W czasach, gdy jej nazwa pojawiła się po raz pierwszy w dokumentach dobra te należały do magnackiego rodu Branickich. Po bezpotomnej śmierci ostatniego z rodu, Jana Klemensa Branickiego, wdowa po nim, siostra Stanisława Augusta – ostatniego króla Polski, Izabela z Poniatowskich, dokonała skomplikowanego podziału majątkowego z pobocznymi spadkobiercami. Sobie pozostawiła dożywotnio dobra tyczyńskie (od 1808 r.). Dobra te początkowo dużych rozmiarów, rozpadły się z biegiem czasu na mniejsze posiadłości. W poł. XIX w. (1855 r.) właścicielami Zabratówki byli Marian i Magdalena Odrowąż - Pieniążek, a w 1866 r. – Antoni Oborski. W 1890 r. dobra Zabratówki rozpadły się na trzy mniejsze części, których właścicielami byli: Antoni Oborski (Zabratówka Połanki), Władysław Szymanowski (Zabratówka - część lasu). W 1905 r. posiadłości Zabratówki nadal składały się z trzech części, których właścicielami byli wówczas: Wacław Oborski, Zofia Wallis i „Bank Galicyjski dla h. i p.Krakowie". Pod koniec XIX wieku Zabratówka miała dwa przysiółki: Krzywą i Na Skalnicy. Wsi było wtedy 109 do mieszkalnych.
Na początku XX w. był w Zabratówce drewniany dwór, a obok niego duży folwark składający się z 12 budynków drewnianych. W późniejszym czasie 11 z nich rozebrano. Dwór otoczony był ogrodem i parkiem. W pobliżu znajdowały się dwa stawy i dwie sadzawki. W tym czasie działały- w Zabratówce dwie drewniane karczmy:Harenda i Skalnica, które później zostały rozebrane. We wsi funkcjonował również drewniany młyn wodny. W późniejszym czasie wybudowano na terenie wsi murowaną szkołę. Od swych początków, aż do lat 70-tych XX w. Zabratówka należała do parafii rzymsko-katolickiej w Woli Rafałowskiej.
W 1973 r. została erygowana samodzielna parafia Zabratówka, wydzielona z parafii Wola Rafałowska. Dwa lata wcześniej, w 1971 roku we wsi poświęcony został drewniany kościół p.w. Matki Bożej Różańcowej. Później, w innej części wsi, rozpoczęto budowę nowego - murowanego, którą ukończono w 1988 r.
Zabytki
W Zabratówce 13 obiektów objętych jest ochroną konserwatorską. Są to głównie murowane kapliczki, ale także drewniane domy i zagrody, pochodzące z II poł. XIX w. i początku wieku XX – go.
Najbardziej reprezentatywne są kapliczki z kamienia bądź cegły. W grupie tej można wyodrębnić kilka typów, z których przeważającą część stanowią kapliczki prostopadłościanowe.
W większości są to kapliczki jednokondygnacyjne z pokrytymi dachówką dwuspadowymi daszkami. Prawie wszystkie zwieńczone są metalowym krzyżykiem (lub jego pozostałością). W oszklonych niszach kapliczek najczęściej zobaczyć można różne wizerunki Matki Bożej lub Chrystusa (np. Chrystus Frasobliwy, Chrystus Miłosierny), a w jednej z kapliczek zespół figurek przedstawiających Ś w. Rodzinę.
Najwyższą wartość stanowi rzeźba Matki Boskiej z końca XVIII w. wpisana do rejestru zabytków, umieszczona w jednej z kapliczek, poddana renowacji w 2008 r.
Innym przykładem jest Kapliczka p.w.św. Floriana –znajdująca się obok domu nr 192 w środkowej części wsi, przy głównej szosie biegnącej z północy na południe (Łańcut – Wola Rafałowska – Błędowa Tyczyńska). Wewnątrz znajduje się malowidło olejne przedstawiające św. Floriana, ludowego pochodzenia, oraz mała mensa ołtarzowa.
Jest tutaj także Pomnik Grunwaldu usypany w 1910 r. obok szkoły.
Infrastruktura
Wieś została w całości:
- zgazyfikowana;
- skanalizowana;
- stelefonizowana;
w 2003 roku została gruntownie wyremontowana droga wojewódzka Nr 877 biegnąca przez wieś Zabratówka.
Do większych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie Zabratówki należą:
MEBLO-RAJ „BIS”- Rajzer Maria Zabratówka 209a – zakład stolarski
MEBLO-RAJ – Zabratówka 209a – zakład stolarski
We wsi Zabratówka znajduje się:
- Dom Ludowy;
- Dom Strażaka;
- Szkoła Podstawowa;
W dolinie Zabratówki znajdują się dwa duże zespoły urokliwych śródleśnych stawów. W rejonie tym rosną głównie lasy mieszane z dużym udziałem naturalnych buczyn i jedliny dzikiej. Okoliczne lasy stanowią doskonałe tereny do spacerów.
